Fiji’ye Özgü Tehdit Altında Uçan Memeli: Fijian Monkey-faced Bat/ Fiji Maymun Suratlı Yarasası (Mirimiri acrodonta)
Fiji, Pasifik Okyanusu’nun güneyinde yer alan birtakım adadan oluşan bir ülkedir. Ülke 215’i ıssız, 322 adadan ve 522 adacıktan oluşur. Viti Levu ve Vanua Levu en büyük iki adasıdır, nüfusun büyük çoğunluğu burada bulunur. Fiji’nin neredeyse yarısı ormanlık olarak kalırken, büyük adaların batı bölgeleri kuru otlaklarla kaplıdır.
Fiji, benzersiz hayvanlara ev sahipliği yapmaktadır. Ancak bu hayvanlardan bazıları nesli tükenme tehlikesi altındadır. Fiji maymun suratlı yarasası da bu türlerden biridir.
(Map of Fiji c. 1900, from the 10th edition of the Encyclopædia Britannica.)
Tanım
Fiji maymun suratlı yarasası, Pteropodidae ailesinin Mirimiri cinsi altında Mirimiri acrodonta olarak adlandırılır. Öncesinde Pteralopex cinsi altında sınıflandırılmış olsa da daha sonra kendi cinsi Mirimiri altına alınmıştır.
Hakkında
İlk kez 1978 yılında Hill & Beckon tarafından Solomon Adaları dışında, Taveuni’de keşfedilmiştir. Fiji maymun suratlı yarasası, Taveuni’deki yüksek rakımlı bulut ormanlarının büyüklüğünün oldukça sınırlı olması göz önünde bulundurularak soyu kritik düzeyde tehlike altında olarak listelenmiştir.
Bu türle ilgili ekolojik bilgilerin çoğu 2009 yılında tek bir yakalama sonucu elde edilmiştir (Scanlon et al. 2014a). Yakalanan yarasa serbest bırakıldıktan sonra uçtuğu ağacın bulunduğu bitki kümesi incelense de herhangi bir yuvalama belirtisi veya düzenli kullanım kaydedilmemiştir. Son derece keskin dişleri, sert malzemeden yapılmış bir diyete işaret eder (Flannery 1995).
Photo by Guy Bottroff
Türe Özgü Morfolojik Özellikler
Maymun yüzlü yarasalar, Solomon Adaları ve Fiji’ye özgü oldukça belirgin bir orta boy meyve yarasa türü grubudur. Bu yarasalar; kırmızı/turuncu irise sahip olmaları, kanatlarının vücudun yanlarındansa omurgasının yakınından oluşması ve kuyruk bulundurmamasıyla diğer pteropodid yarasalardan ayrılır.
Habitat
Fiji maymun suratlı yarasasının yaşam alanı, Fiji’nin en büyük üçüncü adası olan Taveuni’de yer alan yerliler tarafından Koroturaga denen Des Voeux Peak dağının zirve bölgesinde bulunan 800 m yüksekliğin üzerindeki yosunlu tropik bulut ormanı ile sınırlıdır. “Tüm yarasaların en kısıtlı dağılımlarından birine sahiptir.” (Flannery 1995). Vanua Levu adasında da yaşadıkları düşüncesinden yola çıkılarak araştırmalar yürütülse de araştırmalar sonucu bu türe rastlanılmamıştır (Scanlon et al. 2014b). Şu anda sadece Taveuni’de bulunduğu kesin olarak bilinmektedir.
Popülasyon Yoğunluğu
Nüfus büyüklüğü bilinmemekle birlikte oldukça sınırlı bir yaşam alanına sahip oldukları göz önüne alınınca nüfusunun binin altında birkaç yüz birey olduğu tahmin ediliyor. Taveuni’deki bulut ormanlarının sürekli bozulması ve azalmasından kaynaklı, nüfusunun azaldığından şüpheleniliyor.
Türün Devamlılığını Tehdit Eden Unsurlar
Fiji maymun suratlı yarasası; çok sınırlı bir menzile, oldukça spesifik habitat gereksinimlerine ve düşük nüfus yoğunluğuna sahiptir. Fiji maymun suratlı yarasası için birçok tehdit bulunmasına karşın neredeyse hepsinin sonucu habitat kaybı olarak kendini gösterir ve bu türün bilinen tek habitatı olan yüksek rakımlı bulut ormanları Taveuni’de azalmaya ayrıca bozulmaya devam ediyor.
Habitat kaybı ve parçalanması; siklon, iklim değişikliği, tarımsal ve kentsel istilalar, istilacı türler ve kirlilik sebebiyle gerçekleşir.
İklim değişikliği sonucu Taveuni bulut ormanının, gerilemesi ve mikro ikliminde meydana gelen değişikler; habitat mevcudiyetini daha da kısıtlayacak ve diğer türlerle rekabeti artıracaktır.
Photo by Jörg Kretzschmar
İklim değişikliği ile siklon sıklığının ve/veya yoğunluğunun artması bir başka tehdit edici faktördür. Doğrudan ölüm riskinin yanı sıra siklon yarasalar için kaynakları sınırlandırabilir.
Türün nadirliği ve yüksek rakımlı bulut ormanlarıyla sınırlı olduğu göz önüne alındığında, insanlar tarafından avlanma ihtimali azdır. Ancak siklonlar Taveuni’deki bulut ormanlarına zarar verdiğinde ve yarasaları yiyecek aramak için yükseklerden inmeye zorlandığında insanlar tarafından avlanma ihtimali de artar. Tüm bu sebepler türün devamlılığını tehdit eden unsurlardır.
Referanslar
Foster, S. and Macdonald, . Barrie K. (2021, March 10). Fiji. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/place/Fiji-republic-Pacific-Ocean
Scanlon, A. 2019. Mirimiri acrodonta. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T18655A22071017. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T18655A22071017.en.
Makka, M. (2005). Systematics of the Pacific monkey-faced bats ( Chiroptera : Pteropodidae ) , with a new species of Pteralopex and a new Fijian genus.
Scanlon, A., Petit, S. and Bottroff, G. (2014). The conservation status of bats in Fiji. Oryx, 48(3), 451–459. doi:10.1017/S0030605312001664
